Bülbül Tükürüğü

En sevdiğim 3 harflilerden biri:  Oya. Okula koşarken sevgimiz katmerlendi. Öncesinde bir Gönenli olarak ,  evin çeşitli yerlerinde çeşitli yerlerimize iğne batmasıyla fiziksel olarak başlayan ve görsel şölenle devam eden bir sevgimiz mevcuttu.

Bir kasabanın kadın emeğiyle ünlenmesi ve bu kadın emeğinin kayıtdışı olması mükemmelize  edilmiş soğan tadı gibi. Acı ama leziz. Umarım karşılığının tam alındığı bir zaman olur;  tüm sanatların;  tüm dünyada..

Gönen’in girişinde Oya Anıtı mevcut. İki kadın oturmuş oya yapıyor. Arkalarında da kocaman bir motif. Bir çeşit mandala. Oya yapmak da medidatif bir süreç gibi. Arada iğne batmasıyla içten dışa farkındalık geliyor gibi, belki de gelmiyordur. Ama neden gelmesin. Beden “Ooo” diyor.

Oooo

İğne battı

Canımı yaktı

Tombul kuş

Arabaya koş

Arabanın tekeri

İstanbul'un şekeri

Hop hop hop

Altın top

Bundan başka oyun yok

Tekerlemesi Gönenli bir çocuk tarafından türetilmiş. Miş. Şaka beya.

Aa güzel bir reklam olarak da Gönen Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifi'nden  20 kadının 1 milyondan fazla ilmekle 191 cm boyunda 140 cm eninde üç boyutlu olarak tasarladığı şeftali ağacı heykeli, dünyanın  en büyük iğne oyası heykeli olarak Guinness rekorlar kitabına girmişti. Canım kadınlar. Canım şeftali. Herkese benden Guinness!

Oya Yunanca da úia /úyia ya da ούια/ούγια "kumaş kenarına tığla yapılan işleme, çevre" kelimesinden alıntılandığı yazıyor kaymaklarda. Eskiden çok eskiden kıyafetlere olan işlemeymiş zaten çeyiz olayları sonradan eklenmiş. Ve coşmuş..

Gönen’e giderseniz mutlaka oya pazarını ziyaret etmenizi tavsiye ediyorum, ayrıca salı günleri olan pazarda da köylerden gelen kadınlar da oyalarını satarlar, bir de bir sebzeler meyveler var omg.

Asıl konumuza geliyorum: iğne oyasında kullanılan motif isimleri. Yıllardır kafamı kurcalar. Ananem oyalarken öğrenmiştim. Beynimi de oyaladı. Canım ananem. Aşağıdaki fotoğrafta ananemin iğne oyası kartelası gibi bişeyi (kesilen bir bez etrafında çeşitli örnekler mevcut), eli ve kibar nikah yüzüğünü görüyoruz ama öpemiyoruz, olsun zamanında acaip öptük diye telkinleniyoruz ♥

İğne oyası yapılacak çembere (çember aslında kare ya da dikdörtgen olan baş örtüsü) ilk önce zürafa çekilir. Zürafa da uzun bir hayvanken iğne oyasında zürafa kısacık minnacık bir çevirme olayı. Binanın temeli gibi. Zürafa olmadan bülbül tüküremez. Zürafa çekilerek örtünün kenarı dönülür ki kumaş ip atmasın. Sonra bülbüller tükürür. Aslında bir yandan romantik bir hikaye gibi de ama kim nasıl türetmiş röranılmaz. Bülbülün tükürmesi eylemi hem çok ü ’ lü hem de böyle dalga gibi bir motif. Bir de sinek kanadı var. Gönen’de pirinç tarlalarından çılgınca üreyen sivrisineklerden bu benzetme yapılması gayet doğal gibi. Ama ben hiç tüküren bülbül görmedim. Lama mı yani bilemiyorum. O zamanlar ne içiyorlarsa artık..

En sık kullanılan ve bana hikayesiyle  gelen motifler;

Gelin yelpazesi: Gönen’e kaçarak evlenen bir geyşanın ürettiği motif

Kanser oya: yapım sürecinde kanser olup ölen birinin hatırına verilen isim

Kollu karanfil: İlk kadın tarla korkuluğu

Zilli maşa: zilli donlar çıkmadan yıllaaar yıllar önce eli maşalı bir dominant ablamızın yaptığı motif

Horoz ibiği: yeni bir motif üretme  arayışında olan kadının yumurta almaya kümese gittiğinde yaşadığı aydınlanmayla gelen  yine doğa temalı bir iş

Beşli kiraz: 5 kızı olan Kiraz hanımın örneği

Cilveli kiraz: 6. Kıza gebe Kiraz hanımın örneği

Kirazlı çarık: Kiraz hanımın kahvede takılan beyi

Saray süpürgesi: Bu çok uzun mevzu

İyi baharlar beya.